Πολιτική ποιότητας της ακαδημαϊκής μονάδας για την ανάπτυξη και τη βελτίωση του ΠΜΣ

«Επαναχρήσεις Κτιρίων και Συνόλων».

Κείμενο Πολιτικής Ποιότητας της ακαδημαϊκής μονάδας

Το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ) του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών (ΤΑΜ) της Πολυτεχνικής
Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με τίτλο « Επαναχρήσεις Κτιρίων και Συνόλων» έχει ως κεντρική επιδίωξη την
παροχή στους φοιτητές και τις φοιτήτριες των κατάλληλων επιστημονικών γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων που θα
λειτουργήσουν ως εφόδια για την προσωπική τους επιστημονική ανάπτυξη και μελλοντική τους επαγγελματική
σταδιοδρομία και θα τους καταστήσουν επιστήμονες με κοινωνική και περιβαλλοντική ευαισθησία. Στόχος του
προγράμματος σπουδών είναι να διαμορφώσει αρχιτέκτονες καταρτισμένους τεχνικά και εφοδιασμένους με κοινωνική
και πολιτισμική ευαισθησία.

Σκοπός του προγράμματος είναι να οργανώσει συγκροτημένη θεωρητική και πρακτική έρευνα στο πεδίο :
1. της αξιοποίησης με νέες χρήσεις υφισταμένων εγκαταλελειμμένων και απαξιωμένων από την αχρηστία
κελυφών, συγκροτημάτων και περιοχών και
2. της κατασκευαστικής, δομικής και ενεργειακής αναβάθμισής τους.
Η αξιοποίηση και επανάχρηση της αρχιτεκτονικής του παρελθόντος ξεκινά από τα βάθη των αιώνων και από
αρχαιοτάτων χρόνων συνέβαλλε στην διάσωση σημαντικών μνημείων του παγκόσμιου πολιτισμού μεταφέροντας
παράλληλα πληροφορίες για τον τεχνικό πολιτισμό της περιόδου εκείνης.
Η επανάχρηση και η εκ νέου αξιοποίηση των ιστορικών κατασκευών και όχι μόνον, θεωρείται σε παγκόσμια κλίμακα
ο πλέον ενδεδειγμένος περιβαλλοντικά τρόπος για την βιώσιμη και ισόρροπη ανάπτυξη των πόλεων.
Η κατεδάφιση και η χωρίς κανένα άλλο επίπεδο αξιολόγησης αξιοποίηση έχει εγκαταλειφθεί και 
θεωρείται διεθνώς ως μη αποδεκτή λύση.
Κύρια αίτια για την παρακμή, την υποβάθμιση και την εγκατάλειψη είτε μεμονωμένων κτιρίων, είτε οικιστικών συνόλων
κατοίκησης, διοίκησης,βιομηχανικών περιοχών, στρατοπέδων, λιμενικών εγκαταστάσεων, σιδηροδρομικών σταθμών,
αγορών, κ.λπ. είναι η παγκοσμιοποίηση, και η συνεπακόλουθη αλλαγή των οικονομικών συνθηκών, οι αλλαγές στις
χρήσεις γης, η μετατόπιση του εμπορικού ενδιαφέροντος σε άλλες περιοχές, η γήρανση του κτιριακού αποθέματος και
πολλά άλλα.
Η πρακτική της αξιοποίησης με νέες χρήσεις υφιστάμενων κτιρίων, περιοχών κ.λπ. είναι ευρύτατα διαδεδομένη στις
Ευρωπαϊκές πόλεις εδώ και πολλές δεκαετίες. Στην Ελλάδα το ενδιαφέρον για τις λειτουργικές αποκαταστάσεις και
επαναχρήσεις ξεκίνησε εδώ και 20 χρόνια αλλά αναζωπυρώθηκε κυρίως σε ότι αφορά τα κτιριακά κελύφη την περίοδο
της κρίσης την τελευταία δεκαετία. Πολλά κτίρια μέσα στον κεντρικό αστικό ιστό περιήλθαν σε πλήρη αχρηστία και
ερήμωση εξαιτίας της ελάχιστης έως μηδενικής ζήτησης για την συγκεκριμένη χρήση την περίοδο αυτή.
Κτίρια κατοίκησης, διοίκησης, γραφείων, καταστημάτων, πολυκαταστήματα, παλιά ξενοδοχεία, παλιά κτίρια
υγειονομικής περίθαλψης, επαγγελματικές αποθήκες, και πολλά άλλα παραμένουν εγκαταλελειμμένα επί μακρόν
δημιουργώντας μεγάλα αστικά κενά, σκοτεινά σημεία διακοπής των δράσεων και λειτουργειών των πόλεων.
Η αρχική αμηχανία και τα ερωτηματικά για την πιθανή αξιοποίησή τους έδωσε την θέση της σε νέο ενδιαφέρον για την πιθανή
αξιοποίησή τους με την ένταξη σε αυτά νέων χρήσεων.
Με ποιους άραγε όρους θα συμβεί αυτή η μετάλλαξη και ο μετασχηματισμός;
Υπάρχουν κανόνες , όροι, συνθήκες, νομοθεσία και μεθοδολογία προσέγγισης ενός τέτοιου αντικειμένου;
Σημαντικό επίπεδο προβληματισμού αποτελεί η αρχική απόφαση για την ένταξη των νέων χρήσεων και
πόσο συμβατές είναι αυτές με την αρχιτεκτονική, δομική και κατασκευαστική οργάνωση του προϋφισταμένου κτιρίου.

Άλλο επίπεδο προβληματισμού είναι ο βαθμός της επέμβασης που πρέπει να είναι αποτέλεσμα πλήρως
τεκμηριωμένων αποφάσεων και συνεργασίας διεπιστημονικής ομάδας ούτως ώστε να δοθούν οι σωστές επιστημονικά,
τεχνικά, επιχειρηματικά και οικονομικά λύσεις.

Οι εκπαιδευτικοί στόχοι του ΠΜΣ Επαναχρήσεις Κτιρίων και Συνόλων του Τμήματος υλοποιούνται μέσα σε ένα πλαίσιο
που επιδιώκει την:
Α) παροχή εκπαίδευσης υψηλού επιπέδου με άξονα την φοιτητοκεντρική μάθηση.
Β) επιδίωξη μαθησιακών αποτελεσμάτων και προσόντων σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό και το Εθνικό Πλαίσιο
Προσόντων Ανώτατης Εκπαίδευσης, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της επιστήμης, της τεχνολογίας και των τεχνών καθώς
και της διεθνούς επιστημονικής πρακτικής σε συνδυασμό με τα αντίστοιχα επαγγελματικά προσόντα (Ευρωπαϊκή
Οδηγία 2005/36/EC άρθρο 46)
Γ) περιοδική αναβάθμιση του προγράμματος σπουδών και την προσαρμογή στις επιστημονικές και τεχνολογικές
εξελίξεις και τα αντικείμενα αιχμής
Δ) συστηματική ενθάρρυνση της εξωστρέφειας του Τμήματος μέσα από συνεργασίες με εκπαιδευτικά ιδρύματα,
δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς και φορείς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (οργάνωση κοινών εργαστηρίων
σχεδιασμού, συμμετοχή σε συνέδρια, προώθηση του προγράμματος Erasmus στους φοιτητές και τους διδάσκοντες,
κλπ).
Ε) διεξαγωγή έρευνας υψηλού επιπέδου μέσω Ευρωπαϊκών και Εθνικών προγραμμάτων αλλά και ιδιωτικών και
δημόσιων φορέων.
ΣΤ) υποστήριξη του ερευνητικού και αρχιτεκτονικού έργου των διδασκόντων
Z) διαύγεια στις αποφάσεις, την αποτροπή των διακρίσεων και την εφαρμογή κανόνων δεοντολογίας σε όλα τα
επίπεδα (εκπαιδευτικό, διοικητικό, κλπ)
Το Σύστημα Διασφάλισης Ποιότητας του ΠΜΣ Επαναχρήσεις Κτιρίων και Συνόλων ΤΑΜ έχει σκοπό την αναβάθμιση της
ποιότητας σπουδών με επιμέρους στόχους την αριστεία, την προαγωγή της γνώσης και της καινοτομίας στην έρευνα
και στην εκπαίδευση. Ακολουθεί τις «Αρχές και κατευθυντήριες οδηγίες για τη Διασφάλιση της Ποιότητας στον
Ευρωπαϊκό Χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης», σύμφωνα με τη διακήρυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Διασφάλιση
της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ENQA), http://www.adip.gr/data1/ESG-2Greek.pdf

Το ΠΜΣ Επαναχρήσεις Κτιρίων και Συνόλων ακολουθεί το τις δεσμεύσεις του Τμήματος Αρχιτεκτόνων και δεσμεύεται
για την εφαρμογή της Πολιτικής Διασφάλισης Ποιότητας με την συμμετοχή όλων των μελών της ακαδημαϊκής του
κοινότητας, μέλη ΔΕΠ. ΕΙΔΙΠ, ΕΤΕΠ, ΕΕΠ, διοικητικό προσωπικό και φοιτητές / φοιτήτριες.
Η Πολιτική Διασφάλισης Ποιότητας του ΤΑΜ δημοσιοποιείται στον ιστότοπο του ΠΜΣ Επαναχρήσεις Κτιρίων και
Συνόλων και περιλαμβάνεται στην ενημέρωση κατά την διάρκεια της ετήσιας υποδοχής των πρωτοετών μεταπτυχιακών
φοιτητών και φοιτητριών του προγράμματος.

Προγραμματισμός στόχων και δράσεων

Το ΠΜΣ Επαναχρήσεις Κτιρίων και Συνόλων προσπαθεί να εφαρμόσει διαδικασίες ποιότητας οι οποίες στοχεύουν
Α) να αποδεικνύουν και να ελέγχουν την καταλληλότητα της δομής και της οργάνωσης του προγράμματος
σπουδών και την επιδίωξη μαθησιακών αποτελεσμάτων και προσόντων σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό και το Εθνικό
Πλαίσιο Προσόντων Ανώτατης Εκπαίδευσης. Η Συντονιστική Επιτροπή (ΣΕ) του Προγράμματος έχει θεσμοθετήσει
Επιτροπή Σπουδών η οποία παρακολουθεί το πρόγραμμα σπουδών, και προτείνει στον/ την Διευθυντή και την
Συντονιστική Επιτροπή (ΣΕ) μέτρα βελτίωσης, επικαιροποίησης ή διευθέτησης προβλημάτων.
Β) στην προώθηση της ποιότητας και αποτελεσματικότητας του διδακτικού έργου και την καταλληλότητα των
προσόντων του διδακτικού προσωπικού.
Τα μέλη ΔΕΠ επίσης αναρτούν στον διαδικτυακό τόπο του Τμήματος, τα αναλυτικά στοιχεία του βιογραφικού τους
(τις δημοσιεύσεις, τις διακρίσεις, τις συμμετοχές σε συνέδρια κλπ) ώστε να υπάρχει άμιλλα αλλά και κοινωνικός έλεγχος.
Ο διαδικτυακός τόπος του προγράμματος περιέχει εκτεταμένες περιγραφές του περιεχομένου των μαθημάτων
σύμφωνα με τα πρότυπα της ΑΔΙΠ (μαθησιακοί στόχοι και αποτελέσματα, παραδοτέα, βιβλιογραφία, κλπ).
Γ) στην προώθηση της ποιότητας και ποσότητας του ερευνητικού έργου των μελών της συμπεριλαμβανομένου
και του αρχιτεκτονικού και καλλιτεχνικού έργου.
Δ) στην ποιότητα των υποστηρικτικών υπηρεσιών, όπως οι διοικητικές υπηρεσίες, οι κτιριακές υποδομές, η
βιβλιοθήκη, το κέντρο Δικτύων και η ασύγχρονη εκπαίδευση καθώς εν γένει οι κοινές δραστηριότητες που προσφέρει
το ΠΘ (υπηρεσία μέριμνας, υπηρεσία υποστήριξης φοιτητών, καλλιτεχνικές και αθλητικές ομάδες, κλπ) σε συνεργασία
με τις κεντρικές υπηρεσίες του ΠΘ. Συνιστάται η χρήση των υπηρεσιών ασύγχρονης εκπαίδευσης για την υποστήριξη
των μαθημάτων αλλά και της επικοινωνίας με τον διδάσκοντα ή την διδάσκουσα του μαθήματος.
Ε) στην προώθηση της συμμετοχής των μεταπτυχιακών φοιτητών και φοιτητριών στις διαδικασίες αξιολόγησης
και συμμετοχής στις διαδικασίες του προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών και του ΤΑΜ. Η Συντονιστική Επιτροπή
έχει προσπαθήσει να ξεπεράσει την (πολιτική σε μεγάλο βαθμό) δυσκολία συμμετοχής των φοιτητών στις εξαμηνιαίες
διαδικασίες ηλεκτρονικής αξιολόγησης μαθημάτων εισάγοντας εναλλακτικά ερωτηματολόγια έντυπα του ιδίου
περιεχομένου. Συνιστά επίσης στους διδάσκοντες να εξηγούν την σημασία της αξιολόγησης κατά την διάρκεια των
μαθημάτων.
Στα πλαίσια αυτά το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Επαναχρήσεις Κτιρίων και Συνόλων» έχει οργανώσει
Ομάδας Εσωτερικής Αξιολόγησης η οποία οργανώνει, τροφοδοτεί και ελέγχει το σύστημα διασφάλισης ποιότητας του
ΠΜΣ και συνεργάζεται με τη ΜΟΔΙΠ του ΠΘ για την εισαγωγή δεικτών που θα περιγράφουν ποιοτικά και ποσοτικά το
έργο του ΠΜΣ και βελτιστοποίηση των υπολοίπων δεικτών και των στόχων.
Η διασφάλιση ποιότητας μέσω της ορθής αποτίμησης του έργου του ΠΜΣ «Επαναχρήσεις Κτιρίων και Συνόλων» οδηγεί
στη διαμόρφωση τεκμηριωμένων εισηγήσεων για τη λήψη μέτρων, για ίδρυση ή βελτίωση των θεσμών και για τη
διαμόρφωση κατευθύνσεων και στρατηγικών ποιοτικής βελτίωσης της εκπαιδευτικής, ερευνητικής και διοικητικής
λειτουργίας.
Ένα μέρος των διαδικασιών διασφάλισης ποιότητας είναι και η αξιολόγηση, μία συνεχής και συμμετοχική
διαδικασία. Μέσω της αξιολόγησης, το πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών «Επαναχρήσεις Κτιρίων και Συνόλων»
θεμελιώνει άποψη για την ποιότητα του επιτελούμενου έργου με βάση ακαδημαϊκά και αντικειμενικά κριτήρια και
δείκτες γενικής αποδοχής.