Αντικείμενο του Προγράμματος

Αντικείμενο του προγράμματος είναι να οργανώσει συγκροτημένη θεωρητική και πρακτική έρευνα στο πεδίο:

α) της προσαρμοστικής επαναχρησιμοποίησης υφισταμένων κελυφών, συγκροτημάτων και περιοχών,
β) της κατασκευαστικής, δομικής και ενεργειακής αναβάθμισης τους και
γ) της χρήσης ψηφιακών τεχνολογιών σε όλο το φάσμα της προσαρμοστικής επαναχρησιμοποίησης

Η αξιοποίηση και επανάχρηση της αρχιτεκτονικής του παρελθόντος ξεκινά από τα βάθη των αιώνων και από αρχαιοτάτων χρόνων συνέβαλλε στην διάσωση σημαντικών μνημείων του παγκόσμιου πολιτισμού μεταφέροντας παράλληλα πληροφορίες για τον τεχνικό πολιτισμό της περιόδου εκείνης.
Η επανάχρηση και η εκ νέου αξιοποίηση των ιστορικών κατασκευών και όχι μόνον, θεωρείται σε παγκόσμια κλίμακα ο πλέον ενδεδειγμένος περιβαλλοντικά τρόπος για την βιώσιμη και ισόρροπη ανάπτυξη των πόλεων.
Η κατεδάφιση και η χωρίς κανένα άλλο επίπεδο αξιολόγησης αξιοποίηση έχει εγκαταλειφθεί και θεωρείται διεθνώς ως μη αποδεκτή λύση.

Κύρια αίτια για την παρακμή, την υποβάθμιση και την εγκατάλειψη είτε μεμονωμένων κτηρίων, είτε οικιστικών συνόλων κατοίκησης, διοίκησης, βιομηχανικών περιοχών, στρατοπέδων, λιμενικών εγκαταστάσεων, σιδηροδρομικών σταθμών, αγορών, κ.λπ. είναι η παγκοσμιοποίηση, και η συνεπακόλουθη αλλαγή των οικονομικών συνθηκών, οι αλλαγές στις χρήσεις γης, η μετατόπιση του εμπορικού ενδιαφέροντος σε άλλες περιοχές, η γήρανση του κτιριακού αποθέματος και πολλά άλλα.

Η πρακτική της αξιοποίησης με νέες χρήσεις υφιστάμενων κτηρίων, περιοχών κ.λπ. είναι ευρύτατα διαδεδομένη στις Ευρωπαϊκές πόλεις εδώ και πολλές δεκαετίες. Στην Ελλάδα το ενδιαφέρον για τις λειτουργικές αποκαταστάσεις και επαναχρήσεις ξεκίνησε εδώ και 20 χρόνια αλλά αναζωπυρώθηκε κυρίως σε ότι αφορά τα κτιριακά κελύφη την περίοδο της κρίσης την τελευταία δεκαετία. Πολλά κτίρια μέσα στον κεντρικό αστικό ιστό περιήλθαν σε πλήρη αχρηστία και ερήμωση εξαιτίας της ελάχιστης έως μηδενικής ζήτησης για την συγκεκριμένη χρήση την περίοδο αυτή.

Κτίρια κατοίκησης, διοίκησης, γραφείων, καταστημάτων, πολυκαταστήματα, παλιά ξενοδοχεία, παλιά κτίρια υγειονομικής περίθαλψης, επαγγελματικές αποθήκες, και πολλά άλλα παραμένουν εγκαταλελειμμένα επί μακρόν δημιουργώντας μεγάλα αστικά κενά, σκοτεινά σημεία διακοπής των δράσεων και λειτουργειών των πόλεων.
Η αρχική αμηχανία και τα ερωτηματικά για την πιθανή αξιοποίηση τους έδωσε την θέση της σε νέο ενδιαφέρον για την πιθανή αξιοποίηση τους με την ένταξη σε αυτά νέων χρήσεων.
Με ποιους άραγε όρους θα συμβεί αυτή η μετάλλαξη και ο μετασχηματισμός; Υπάρχουν κανόνες , όροι, συνθήκες, νομοθεσία και μεθοδολογία προσέγγισης ενός τέτοιου αντικειμένου; Σημαντικό επίπεδο προβληματισμού αποτελεί η αρχική απόφαση για την ένταξη των νέων χρήσεων και πόσο συμβατές είναι αυτές με την αρχιτεκτονική, δομική και κατασκευαστική οργάνωση του προ υφιστάμενου κτιρίου.
Άλλο επίπεδο προβληματισμού είναι ο βαθμός της επέμβασης που πρέπει να είναι αποτέλεσμα πλήρως τεκμηριωμένων αποφάσεων και συνεργασίας διεπιστημονικής ομάδας ούτως ώστε να δοθούν οι σωστές επιστημονικά, τεχνικά, επιχειρηματικά και οικονομικά λύσεις.

Σκοπός του Προγράμματος

Σκοπός του Π.Μ.Σ. είναι η ολοκληρωμένη διεπιστημονική διαχείριση των θεμάτων της προσαρμοστικής επεναχρησιμοποίησης, της οικοδομικής και ενεργειακής αναβάθμισης και της χρήσης ψηφιακών τεχνολογιών, προτείνοντας συγκεκριμένη εκπαιδευτική, ερευνητική και μεθοδολογική προσέγγιση.
Πρόκειται για ένα εξαιρετικά επίκαιρο και σύγχρονο γνωστικό αντικείμενο ενασχόλησης και  αποτελεί ερευνητική, συνθετική, κατασκευαστική και επαγγελματική πρόκληση.

Οι μελετητές καλούνται να σχεδιάσουν νέες χρήσεις και νέους χώρους σε παλιά κελύφη για την εξυπηρέτηση των αναγκών με σημερινούς όρους υγιεινής, ασφάλειας, και συνθηκών διαβίωσης, αφού προηγουμένως ανιχνεύσουν τα ιστορικά δεδομένα αλλά και την δομή και τις αξίες που αναφέρονται σε αυτά.
Όλα αυτά σε ένα πλαίσιο χρήσης ψηφιακών τεχνολογιών, κυκλικής οικονομίας, βιώσιμης ανάπτυξης και εξοικονόμησης ενέργειας με τελικό στόχο την ευθυγράμμιση στην ευρωπαϊκή οδηγία που απαιτεί κτίρια zero energy μετά το 2020.